یکی از مهم ترین و اصلی ترین مراحل ساخت و ساز اخذ استحکام بنا برای دریافت گواهی پایان کار است. برگه استحکام بنا توسط مهندس ناظر پروژه صادر می شود و بدین معناست که مراحل ساخت ساختمان با موفقیت انجام شده و اصول عمرانی در ساخت سازه رعایت شده است.
پیش از آغاز دهه 70 شمسی، ساخت و سازهای عمرانی عموما بدون حضور مهندس ناظر و به شکل معمارساز انجام می شد و دریافت گواهی پایان کار برای ساختمان الزامی نبود. اما از سال 70 هجری شمسی قوانین مربوط به ساخت و ساز و شرایط انتقال ملک، تخریب و نوسازی ساختمان و هرگونه امور شهرداری، ملزم به ارائه مدرک پایان کار برای ساختمان شد.
برگه استحکام بنا، مدرکی است از برگه های مهندسی عمران که نظارت مهندس ناظر بر مراحل ساخت و رعایت اصول عمرانی در حین ساخت را تائید می نماید و میزان استحکام بنا را گزارش می دهد.
مطابق بند7 آیین نامه ماده 100 قانون شهرداری ها و بند 13-2 از مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، مهندس ناظر می بایست انطباق یا عدم انطباق عملیات اجرایی ساختمان را با نقشه های مصوب از ساختمان، پروانه، محاسبات و موارد فنی ضمیمه نقشه ها به مرجع صدور پروانه و سازمان استان گزارش دهد.
براساس این قانون زمانی که پیمانکاران جهت دریافت گواهی پایان کار به شهرداری مراجعه می کنند، می بایست مدارکی به همراه خود داشته باشند که گزارش کارشناسی استحکام بنا و تائیدیه آن از مهم ترین مدارک است.
به طور کلی برگه استحکام بنا برای ساختمان های الزامی است که به هر دلیلی، مانند قدیمی بودن، تغییرات در سازه ساختمان، ساخت غیر مجاز و... اجازه دریافت گواهی پایان کار ندارند و شهرداری این مالکان را در ابتدا موظف به دریافت استحکام بنا می نماید. اگر مالک موفق به دریافت استحکام بنا نشود، امور حقوقی ملک با مشکل رو به رو خواهد شد.
در صورت عدم تائید استحکام بنا، پیمان کار از دریافت پایان کار محروم خواهد ماند و مالک برای بیشتر امور حقوقی و عمرانی ساختمان با مشکل روبه رو خواهد شد از جمله:
برگه تائید استحکام بنا، امکان دریافت جواز ساخت برای تغییر معماری در ساختمان را برای مالک فراهم می کند و همچنین برگه پایان کار نیز که نشان دهنده هویت بنا است، برای ساختمان صادر می شود. در صورت عدم دریافت برگه پایان کار، ساختمان دارای اعتبار حقوقی و قانونی نخواهد بود و امکان خرید و فروش قانونی آن نیز وجود نخواهد داشت.
به دلیل اهمیت و حساسیت شهرداری در زمینه استحکام ساختمان ها و سازه های عمرانی در برابر بلایای طبیعی و حوادث غیرمترقبه، دریافت مجوز استحکام بنا تنها پس از طی مراحل زیر امکان پذیر می باشد:
برگه و متن استحکام بنا در عکس زیر مشخص است:
مهندس ناظر اعزام شده از سوی شهرداری، موظف به چک کردن مدارک ساختمان، نقشه ساخت و پروانه ساخت و مطابقت دادن آن با شرایط کنونی ساختمان، طراحی و وضعیت ساختمان است. به همین جهت موظف به بررسی هه بخش های ساختمان است که مهم ترین آن ها عبارت است از:
مالک ساختمان می بایست جهت دریافت تائیدیه استحکام بنا از مهندس ناظر، مدارک مورد نیاز جهت نظارت و اثبات ایستایی ساختمان را به مهندس ناظر ارائه دهد، از جمله:
قیمت استحکام بنا و هزینه نهایی این مجوز از چند بخش تشکیل می شود: هزینه نظارت مهندس ناظر، مالیات و عوارض شهرداری، هزینه دفتر ثبت الکترونیکی. تمامی هزینه های بر عهده مالک سند بوده و می بایست پرداخت نماید.
همانطور که پیش تر ذکر شد، مهندس ناظر به منظور مشاهده، ارزیابی و تائید استحکام بنا، هزینه ای تحت عنوان تعرفه نظارت استحکام بنا دریافت می کند. نرخ نظارت امور مهندسی هر ساله تغییر می نماید. این نرخ با توجه به عواملی مانند، متراژ طبقه، تعداد طبقه، نوع کاربری ساختمان و... تعیین می شود.